Sa sút trí tuệ và Alzheimer: Sự khác biệt giữa chúng là gì? | Safe and Sound
Sa sút trí tuệ và bệnh Alzheimer thường được sử dụng thay thế cho nhau, tuy nhiên chúng không hoàn toàn giống nhau, mặc dù cả hai đều ảnh hưởng đến trí nhớ và khả năng nhận thức. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ sự khác biệt giữa hai tình trạng này để biết cách chăm sóc và hỗ trợ cả thể chất và tâm lý cho người cao tuổi. Bài viết này, chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý của Safe and Sound sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về sa sút trí tuệ và Alzheimer, cũng như những đặc điểm khác biệt giữa chúng.
Ngô Thị Sáng | Thạc sĩ Tâm lý giáo dục học – Ứng dụng chăm sóc sức khỏe tinh thần Safe and Sound
Viện Ứng Dụng Công Nghệ Y Tế
1. Hiểu về sa sút trí tuệ
Hiểu về sa sút trí tuệ
Sa sút trí tuệ (dementia) là một thuật ngữ chung mô tả tình trạng suy giảm chức năng não bộ, ảnh hưởng đến các quá trình tâm lý của người bệnh gồm trí nhớ, suy nghĩ và khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày. Các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý cho biết, sa sút trí tuệ không phải là một bệnh cụ thể, mà là một nhóm các triệu chứng gây ra bởi các bệnh hoặc điều kiện khác nhau.
1.1 Nguyên nhân của sa sút trí tuệ
Sa sút trí tuệ có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, bao gồm:
- Bệnh Alzheimer: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất của sa sút trí tuệ.
- Bệnh mạch máu não: Đột quỵ hoặc tổn thương mạch máu não có thể dẫn đến tình trạng sa sút trí tuệ.
- Sa sút trí tuệ thể Lewy: Đặc trưng bởi các triệu chứng như ảo giác thị giác, rối loạn giấc ngủ và các vấn đề về vận động.
- Bệnh Parkinson: Một số người mắc bệnh Parkinson cũng phát triển triệu chứng sa sút trí tuệ.
- Chấn thương sọ não: Các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý cho biết, chấn thương nghiêm trọng đến não có thể dẫn đến sa sút trí tuệ.
- Bệnh Huntington: Một bệnh di truyền gây thoái hóa tế bào thần kinh.
1.2 Triệu chứng của sa sút trí tuệ
Triệu chứng của sa sút trí tuệ có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra, nhưng theo các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý, nó thường bao gồm:
- Suy giảm trí nhớ: Quên những sự kiện gần đây, tên người quen hoặc đường đi.
- Khó khăn trong giao tiếp: Khó tìm từ ngữ hoặc khó hiểu cuộc trò chuyện.
- Thay đổi về suy nghĩ và phán đoán: Khó khăn trong việc ra quyết định, giải quyết vấn đề hoặc lập kế hoạch.
- Thay đổi về tâm trạng và hành vi: Sự thay đổi đột ngột trong tâm trạng, cảm xúc, hoặc hành vi.
- Giảm khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày: Khó khăn trong việc thực hiện các công việc thường ngày như ăn uống, tắm rửa hoặc mặc quần áo.
2. Hiểu về bệnh Alzheimer
Hiểu về bệnh Alzheimer
Các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý cho biết, bệnh Alzheimer là một dạng cụ thể của sa sút trí tuệ, chiếm khoảng 60-70% các trường hợp sa sút trí tuệ. Đây là một bệnh thoái hóa thần kinh tiến triển, dẫn đến sự suy giảm không thể đảo ngược của trí nhớ và chức năng nhận thức.
2.1 Nguyên nhân của bệnh Alzheimer
Người ta cho rằng bệnh này là do sự hình thành và tích tụ các chất protein bất thường trong não, cụ thể là amyloid-beta và tau. Các protein này cũng có trong não khỏe mạnh, nhưng chúng hoạt động bất thường ở những người mắc bệnh Alzheimer; Amyloid-beta tạo thành các mảng bám bên ngoài tế bào, trong khi tau tạo thành các mớ rối bên trong tế bào. Theo các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý, các mảng bám và mớ rối này sau đó dần dần làm hỏng và phá hủy các tế bào thần kinh, khiến chức năng não suy giảm dần. Ở giai đoạn tiến triển nặng, một số biến chứng có thể xảy ra do mất chức năng não nghiêm trọng. Cuối cùng, điều này có thể dẫn đến tử vong.
2.2 Triệu chứng của bệnh Alzheimer
Các triệu chứng phổ biến của giai đoạn đầu bệnh Alzheimer có thể bao gồm:
- Không theo dõi được ngày tháng hoặc vị trí hiện tại của chúng
- Mất nhiều thời gian hơn bình thường để hoàn thành các hoạt động hàng ngày
- Mất trí nhớ làm gián đoạn hoạt động hàng ngày
- Tâm lý phán xét tệ
- Đặt nhầm đồ vật, đặc biệt là ở những nơi không mong muốn
- Khó khăn trong việc lập kế hoạch hoặc giải quyết vấn đề
- Lặp lại câu hỏi hoặc quên thông tin vừa học
- Gặp khó khăn trong các công việc hàng ngày như tự ăn hoặc tắm rửa
- Thay đổi tâm lý, tâm trạng và tính cách
- Tăng tâm lý lo lắng
- Tăng tính hung hăng
Giai đoạn cuối: Mất khả năng giao tiếp, không thể nhận diện người thân, mất khả năng tự chăm sóc bản thân.
3. Bệnh sa sút trí tuệ và Alzheimer có thể chữa được không?
Như đã đề cập ở trên, các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý cho biết, một số nguyên nhân gây ra chứng mất trí có thể chữa khỏi nếu được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, hầu hết các dạng chứng mất trí đều phức tạp và khó điều trị, chúng thường tiến triển đến mức không thể đảo ngược và những người mắc phải chúng thấy khó có thể sống độc lập. Đây cũng là trường hợp của bệnh Alzheimer.
Sử dụng thuốc làm chậm quá trình mất trí nhớ
Các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý chia sẻ một số loại thuốc nhất định—như thuốc ức chế cholinesterase và memantine—có thể giúp làm chậm quá trình mất trí nhớ và các thay đổi nhận thức khác, mặc dù chúng có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn. Trong trường hợp tốt nhất, chúng chỉ có thể làm chậm quá trình tiến triển của bệnh chứ không thể chữa khỏi.
Theo các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý, hiện tại không có cách chữa trị nào cho bệnh Alzheimer hoặc hầu hết các dạng mất trí nhớ. Điều đó có nghĩa là tạo ra một môi trường an toàn, tâm lý thoải mái và hỗ trợ cho người mắc tình trạng này thường là trọng tâm chính sau khi chẩn đoán được đưa ra và bệnh đã tiến triển đến một mức độ nhất định. Các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý gợi ý rằng việc tạo ra một thói quen cố định và giảm thiểu các nhiệm vụ liên quan đến trí nhớ có thể giúp cuộc sống của họ dễ quản lý hơn.
Với sự phối hợp giữa Bác sĩ tâm thần - Chuyên gia tâm lý và ứng dụng Công nghệ trong chăm sóc sức khỏe tinh thần, dịch vụ tư vấn/tham vấn Safe and Sound tự hào tiên phong hỗ trợ bạn “Tự phát hiện sớm - Sơ cứu cảm xúc tức thời - Hỗ trợ đồng hành dài hạn”
Nếu bạn nghi ngờ mình gặp vấn đề tâm lý, hoặc muốn biết thêm thông tin về dịch vụ tham vấn - tư vấn tâm lý, bạn có thể liên hệ tới HOTLINE 0964 778 911 (Điện thoại/Zalo, 24/7) để được giải đáp và hỗ trợ trong thời gian sớm nhất!
CÁCH THỨC ĐẶT LỊCH HẸN tham vấn/tư vấn trực tuyến hoặc trực tiếp với chuyên gia
- Tại Fanpage Bác sĩ tâm lý SNS
- Hoặc tải và đặt lịch tham vấn trên ứng dụng Safe and Sound để quản lý và theo dõi lịch mọi lúc, mọi nơi
Safe and Sound thuộc Viện Ứng dụng Công nghệ Y tế (IMT)
Xem thêm:
